5. Programma Regionale bereikbaarheid en leefbaarheid

Een doelmatig en doeltreffend beheer van de provinciale (water)wegen op zodanige wijze dat deze aansluit bij de principes van assetmanagement en voldoet aan het onderhoudsniveau zoals door het bestuur vastgesteld.

Ten behoeve van een efficiënt en effectief beheer en onderhoud van de provinciale (vaar)wegen is het Beheerkader Infrastructuur Provincie Zeeland (maart 2018) vastgesteld. Bij het in stand houden van de infrastructuur wordt gekeken naar de prestaties die de kapitaalgoederen moeten leveren, de kosten die daaraan verbonden zijn en de risico’s die daarbij acceptabel zijn. Naast informatiebeheer en organisatiestructuur vormt het Beheerkader de derde pijler waardoor de instandhouding (beheer en onderhoud) van de provinciale (vaar)wegen doelmatiger georganiseerd kan worden. Als nadere uitwerking van het Beheerkader wordt per infrastructureel kapitaalgoed een Uitvoeringsstrategie opgesteld. Daarin wordt nader beschreven op welke wijze dat specifieke kapitaalgoed in stand wordt gehouden.

Verbetering van het verkeersgedrag van alle verkeersdeelnemers in Zeeland, ten einde de aantallen ernstige verkeersslachtoffers zoveel mogelijk te beperken.

Binnen het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland (ROVZ) werkt Provincie Zeeland samen met de gemeenten en andere relevante partners aan het vergroten van de verkeersveiligheid. Ons motto daarbij is: 100% verkeersveilig daar gaan we voor! Op basis van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 zal de samenwerking verder worden versterkt. De Bestuurlijke Kopgroep ROVZ is daarbij een belangrijk platform geweest om zaken te bespreken. In de nieuwe governancestructuur is daarnaast een bestuurlijke overlegtafel voorzien waarbij alle bestuurders van overheden en maatschappelijke partners aan tafel zitten. Deze nieuwe governance is van belang omdat één van de uitgangspunten van het SPV een gezamenlijke regionale uitvoering is.

Eén van de uitgangspunten van het plan is immers een regionale uitvoering door de gezamenlijke partners. In 2020 wordt gezamenlijk gewerkt aan een Zeeuwse vertaling van het SPV2030 tot een regionale uitvoeringsagenda SPV. Vervolgens gaan we op de in Zeeland geprioriteerde thema’s risico-gestuurd werken en worden er indicatoren benoemd op basis waarvan het we beleid volgen, beoordelen en bijstellen. Het beleid zal integraal zijn gericht op de drie E’s, Engineering (infrastructuur), Education (communicatie en educatie) en Enforcement (handhaving). Door gerichte maatregelen te treffen op deze drie E’s willen we het gedrag van verkeersdeelnemers verkeersveiliger maken waardoor risico’s op ongelukken verminderen en het aantal slachtoffers in het verkeer in Zeeland daalt. Het doel van het beleid is het wegnemen van risico’s met als gevolg minder slachtoffers. Ten Behoeve van de nieuwe risico gestuurde werkwijze zullen in de loop van 2020 risico indicatoren worden benoemd. Cijfers over slachtoffers blijven uiteraard van belang maar zijn minder bepalend voor de beleidsontwikkeling. De cijfers zijn terug te vinden in het jaarverslag van het ROVZ dat in het voor jaar van ieder jaar uitkomt.

De structuur van Zeeland, de eilanden, het platteland en de recreatiefunctie, zijn bepalend voor de bereikbaarheid van Zeeland en ook voor de verkeersveiligheid. Prioriteiten die zeker worden gesteld zijn de fiets (Zeeland is een fietsprovincie) en landbouwverkeer. Landelijk en ook in Zeeland is er veel aandacht voor het thema afleiding. Het is van essentieel belang dat weggebruikers hun aandacht bij het verkeer houden. De landelijke campagne Mono is het afgelopen jaar ook in Zeeland uitgerold. De komende jaren zullen onze inspanningen erop gericht blijven om mensen te wijzen op het belang van aandacht voor het verkeer.

Zeeland is een landbouwprovincie met een bijzondere eilandenstructuur. Met RWS en de ZLTO zijn we in gesprek over een verkeersveilige oplossing voor het landbouwverkeer over de Oosterscheldekering en de Zeelandbrug waarbij we ons richten op een goed evenwicht tussen doorstroming en verkeersveiligheid. Op basis van de ervaringen en de pilot uit 2018/2019  t.a.v. het begeleiden van de landbouwvoertuigen over de Zeelandbrug willen met de ZLTO en RWS tot definitieve afspraken te komen. Voorts heeft de minister een subsidieregeling ten aanzien van de verharding van de bermen en een verkeersveilige inrichting van wegen aangekondigd, voor Zeeland komt € 1,6 miljoen beschikbaar. De eerste tranche van deze maatregelen zullen we tot uitvoer brengen in 2020.

Goede bereikbaarheid voor bedrijven, bezoekers en bewoners

Een goede bereikbaarheid voor bedrijven, toeristen en forenzen en een goede multimodale bereikbaarheid van de Zeeuwse havens door:

1. Snelle en betrouwbare wegverbindingen voor zakelijk en woon- en werkverkeer
2. Een multimodaal netwerk van achterlandverbindingen voor de Zeeuwse havens (Terneuzen en Vlissingen-Oost) met voldoende capaciteit en bedrijventerreinen.

Met onze partners werken we aan de verbetering van de ontsluiting (via water, spoor en buisleidingen) van de havens in Vlissingen en Terneuzen. De faciliteiten voor het wegverkeer krijgen met name wat betreft de Midden Zeeland route (Goes – Hellegatsplein) extra aandacht. Met de Provincie Zuid Holland en de gemeenten Schouwen Duiveland en Goeree Overflakkee werken we aan een betere doorstroming op de N59. Verder zullen op de N256 enkele Quick Wins worden voorbereid voor uitvoering in 2020. Te noemen is het installeren van zogeheten slimme verkeersregelinstallaties, de aanleg van een bypass voor het landbouwverkeer en het terugbrengen van de maximumsnelheid op de A256 naar 100 km/uur. Voor de lange termijn zal de in 2019 opgestelde variantenstudie verder worden uitgewerkt toeleidende naar een voorkeursbeslissing voor de herinrichting van de N256 in deze coalitieperiode. Naast de infrastructurele verbeteringen richten we ons op een goede OV bereikbaarheid en gaan verder met het gesprek met de NS en het ministerie over de terugbrengen van de Intercity op de Zeeuwse lijn. En met de wegbeheerders werken we aan een verbeterde verkeers- en incidentenmanagement dat ten goed komt van de doorstroming en bereikbaarheid. Met onze partners en via het team Verkeersmanagement maken we afspraken hoe de weg na een calamiteit weer zo snel mogelijk beschikbaar komt en verbeteren we de afspraken met de verkeerscentrale. Met het ministerie van I&W gaan we aan de slag met het traject Digitaal op Orde.

Mobilisten kunnen zich op het Provinciale wegennet goed en veilig verplaatsen zonder dat de kwaliteit van de leefomgeving daarmee onder druk komt te staan. Via het Meerjarenprogramma Infrastructuur Zeeland (MIZ) programmeren we de benodigde investeringen. Indien uitvoerings-gereed, wordt er een kredietaanvraag ten laste van de investeringsagenda gedaan.  Voor 2020 zijn de volgende projecten van belang: 

• N256 Midden-Zeeland route - voorbereiding voorkeursvariant (bestuurlijke vaststelling begin 2022)
• N290 fase 1 Terneuzen – Zaamslag - realisatie
• Derde Fase Recreatieverdeelweg  - realisatie
• Parallelweg Absdale – Hulst  - realisatie
• N256 - Landbouwweg Zandkreeksluis  - realisatie
• N286, landbouwroute Poortvliet  - realisatie
• Industrieweg, fietstunnel Maintenance Value Park  - realisatie
• Afrit 33 van de A58 (zuidzijde) en T-aansluiting op de N289: tijdelijke verkeersregelinstallatie in aanloop naar definitieve maatregelen 
• N659 rotonde recreatiepark Speelmansplaten - realisatie
• Amoveren fietspad Sluiskil -Sluizencomplex
• Impuls Veilige N-wegen rijks subsidieprogramma N-wegen  - realisatie 1^e jaartranche
• Reconstructie traverse Kapellebrug – voorbereiding voor uitvoering in 2021
• Reconstructie N664 ’s Heer Hendrikskinderen – voorbereiding voor uitvoering in 2021
• N662 rotonde Ritthem en afwaardering Ritthemsestraat – realisatie
• Fietssnelweg Zelzate – Terneuzen – voorbereiding
• N290 fase 3 en 4 - voorbereiding

N673 Zanddijk en N290 Traverse Kapellebrug zijn grote projecten (zie aldaar). 

Verbetering van de concurrentiepositie en behoud van werkgelegenheid in de Zeeuwse sectoren logistiek en maintenance.

De logistieke sector groeit hard door - ook in 2020. Innovaties bieden kansen voor doorstroming,  betrouwbaarheid en duurzaamheid. Innovatielijnen waaraan wordt gewerkt zijn o.a. autonoom transport, zero emissie logistiek en digitalisering&robotiseringn. Zeeland Connect speelt op de innovatielijnen een aanjagende en faciliterende met aanverwante roadmaps. De maintenance sector is voor de economie en de veiligheid in onze regio is groot. In 2020 is verder gewerkt aan innovaties en toepassingsmogelijkheden van circulaire economie. De activiteiten in de nieuwe sector Wind op Zee worden voortgezet (o.a. realisatie van een Fieldlab Wind op Zee).

Beter benutten van regionale bedrijventerreinen.

We werken aan het beschikbaar hebben van voldoende planologische ruimte voor havenontwikkeling en bedrijven en zetten in op een kwaliteitsimpuls en de verduurzaming van terreinen. Belangrijke instrumenten zijn de behoefteprognose voor bedrijventerreinen, de regionale bedrijventerreinenprogrammering die de gemeenten op basis daarvan opstellen en door de Provincie worden goedgekeurd. Met de subsidieregeling Fonds Impuls Bedrijventerreinen ondersteunt de Provincie de gemeenten bij de uitvoering van herstructureringsprojecten. In 2019 is een subsidieregeling geopend voor het uitvoeren van duurzaamheidsscans. In 2020 wordt op basis van deze scans een demoproject voor de verduurzaming van bedrijventerreinen gestart, met inzet van de gelden uit de regio envelop.

Basisbereikbaarheid per openbaar vervoer op orde.

In vrijwel elke levensfase is het nodig om fysiek afstanden te overwinnen om activiteiten te ontplooien. Dat kan door zelf ergens naar toe te reizen, maar inmiddels ook door ‘moderne’ varianten (digitale snelweg, pakketdiensten). Een passende vervoersvoorziening is belangrijk vanuit mens én maatschappij. In een provincie met een relatief lage bevolkingsdichtheid, fysieke uitdagingen door de ‘eilandenstructuur’ en een open blik naar Vlaanderen, Brabant en Zuid-Holland, is het een uitdaging om de bereikbaarheid op orde te houden. Voor de Leefbaarheidsagenda ligt de nadruk op maatschappelijk meedoen, met een accent op specifieke groepen (bijv. scholieren/studenten). Met de verantwoordelijkheid voor het regionaal openbaar vervoer als startpunt bouwen we aan ‘slimme mobiliteit’ waarbij innovatie, duurzaamheid, deelgebruik en samenwerken met andere overheden sleutelwoorden zijn.

Hier biedt de regio deal een stimulans met extra middelen voor een pilot Mobility as a Service gericht op scholieren die naar Goes, Zierikzee en Terneuzen reizen.

Een passende duurzame woning en een prettige woonomgeving.

Demografische ontwikkelingen (vergrijzing, huishoudenverdunning), nieuwe keuzes rond verduurzaming en ontwikkelingen in de zorg(behoefte) hebben een belangrijke invloed op de woonbehoefte. De vraag naar woningtypen en woonmilieus verandert hierdoor. Deze vraag verschilt per regio. Het gaat niet alleen om aantallen, maar ook om een match met de kwalitatieve vraag en een koppeling met duurzaamheidsdoelen. De aanpassing van de bestaande woningvoorraad door sloop, woningverbetering en herstructurering is een belangrijke opgave, boven het toevoegen van woningen aan de woningvoorraad.

Deze opgave is in 2019 in beeld gebracht door het Kwalitatief Woononderzoek Zeeland (KWOZ) en is aanzienlijk. Samen met de gemeenten heeft de provincie hier met onze verantwoordelijkheid voor de regionale woningbehoefte een sleutelrol. We stimuleren als Provincie de inzet hierop en ondersteunen dit via bestaande instrumenten, zoals de Provinciale Impuls Wonen, investeringen via de regio-envelop, leningen voor woningverduurzamingen en een gebiedsgerichte aanpak samen met de gemeenten. Het KWOZ geeft ook een aanzet voor een aanpak van de problematiek. Met de gemeenten werken we aan een uitvoeringsprogramma waarin met bestaande en nieuwe instrumenten wordt gewerkt aan een toekomstbestendige woningvoorraad.

In dit thema speelt ook de versterking van de functie van de stad als plek om te winkelen, te leven en te ontmoeten. Deze functie staat onder druk, o.a. door de toename van leegstand in de detailhandel en maatschappelijk vastgoed. We zijn hierin een haken hierop aan als partner met een visie op detailhandel, cultuur en bebouwde omgeving (m.n. herbestemming). Onze rol is hier vooral faciliterend (bijv. richting stedennetwerk Z4) en stimulerend (bijv. richting initiatief om met leegstaande plekken en panden om te gaan of wijkverbetering te ondersteunen).

Kracht van de samenleving als basis om op te bouwen.

Wat mensen en groepen zélf kunnen en willen betekenen voor hun woonomgeving en voor hun bereikbaarheid, dat is een derde spoor van onze inzet op leefbaarheid. En dan niet zozeer één op één naar lokale initiatieven, daar staan de gemeenten en maatschappelijke instellingen voor aan de lat. Onze inzet is meer op bevorderen dat maatschappelijk initiatief ‘de wind mee krijgt’. We doen dat door kennis en ervaringen te delen (digitaal platform MAEX voor initiatieven, regionale bijeenkomsten), door de betrokkenheid te vergroten van doelgroepen bij hun eigen leefbaarheid (een eerste groep waren de MBO-scholieren) en door gerichte cofinanciering van bovenlokaal initiatief, direct of via een fonds (Zeeuws Oranjefonds, LEADER). Bij voorkeur zijn dit initiatieven op het gebied van versterking van bereikbaarheid en ruimtelijke kwaliteit. Dit sluit aan op een kracht in de samenleving die steeds meer zichtbaar wordt in deelgebruik, coöperaties en sociale ondernemingen. Bestuurlijk bundelen we de krachten via het navigatieteam leefbaarheid, dat zwakke schakels in de leefbaarheidsketen benoemt en van waaruit concreet aan de slag wordt gegaan met doelgroepen waar leefbaarheidsvraagstukken zich (gaan) voordoen – de zogeheten eindgebruikersaanpak.

Een bijzonder aspect is de betrokkenheid van jongeren bij wat voor hen belangrijk is. JouwZeeland is daarvoor een gevestigde waarde. We willen dat uitbouwen met een jongerenparlement, zodat jongeren nog dichter op de besluitvorming zitten. Letterlijk krijgt dat laatste ook vorm door onze ambitie dat alle scholieren ooit in hun schoolloopbaan een keer het provinciehuis bezoeken.

Tenslotte blijft het navigatieteam.

Ruim 60% van de Zeeuwen sport elke week, 80 tot 90% van de Zeeuwse jeugd is lid van een sportvereniging en tienduizenden Zeeuwen zijn actief als vrijwilliger in de sport.

We hebben in Zeeland 1.100 aangesloten sportverenigingen en honderden sport- en beweegondernemers bieden hun diensten aan. We beschikken over goede accommodaties en Zeeuwen organiseren fantastische sportevenementen die passen bij Zeeland: land in zee. Duizenden vrijwilligers helpen elke week de sport te organiseren. Hierdoor is de sport dicht bij huis en betaalbaar. Deze brede basis is het fundament van de sport in Nederland, uniek in de wereld! Internationaal scoren onze toppers goed.

Het gaat goed dus met de sport zou je zeggen. Maar er liggen grote uitdagingen om dat zo te houden. De motorische vaardigheid van kinderen is sterk afgenomen. Er zijn groepen mensen die nooit sporten. Sportaccommodaties staan te vaak leeg, competities worden opgeschaald waardoor de drempel om te sporten stijgt. Niet iedereen weet zich respectvol te gedragen langs de lijn. En de klassieke sportvereniging komt verder onder druk te staan door minder leden en vrijwilligers.

Daarom hebben we in 2019 analoog aan het ‘Nationale Sportakkoord’ een ‘Zeeuws Sportakkoord’ gesloten. Samen met een 30-tal partners willen we de uitdagingen die voor ons liggen oppakken. Het voert te ver om alle ‘deeldoelstellingen’ hier te benoemen. De belangrijkste ‘overall’ indicator: ons beweeggedrag.