1.1 Grote projecten

Het project Waterdunen is een grote gebiedsontwikkeling van ruim 350 ha ten westen van Breskens. Kustversterking gaat hier gepaard met hoogwaardige verblijfsrecreatie en natuur- en landschapsontwikkeling. Het is daarmee te beschouwen als een voorbeeld van de Deltawerken 2.0. Waterdunen is een aansprekend project, waarin de kernwaarden van de Provincie tot uitdrukking komen: concreet, inspirerend, kleurrijk, eerlijke samenwerking, dienstverlenend, ambitieus, dynamisch en zelfverzekerd. Het wordt een bijzonder en aantrekkelijk gebied, zowel voor de echte natuurkenners en vogelaars als voor bewoners en verblijfsrecreanten, met een aanzienlijke sociaaleconomische impuls voor de (krimp)regio. Waterdunen draagt met de getijdennatuur bij aan het natuurherstel van de Westerschelde. Vanaf 2013 wordt gewerkt aan de daadwerkelijke aanleg. Het grootste gedeelte van de (grond)werkzaamheden heeft plaatsgevonden.  In 2019 is de getijdenduiker voor het eerst geopend. Er stroomt nu water uit de Westerschelde in en uit het gebied. In 2021 zijn wandelpaden aangelegd en is daarmee het gebied toegankelijk geworden voor bezoekers. 

In 2021 is het risicodossier per kwartaal bijgehouden. De risicoanalyses leiden tot een optimalisatie van de beheersmaatregelen en vormen de input voor het benodigde bedrag voor de post onvoorzien in de GREX. De risicoanalyse vormt tevens input voor de planning, waardoor helder wordt wat het effect zal zijn van risico’s op de planning. De belangrijkste risico’s voor de uitvoering van het project Waterdunen zijn opgenomen in de GREX. De risico’s voor de beheerfase zijn meegenomen in de berekening van het provinciaal weerstandsvermogen en waren geen onderdeel van de GREX.

Met het sluiten van de GREX in december 2021 en het vaststellen van het meerjarig projectbudget 2022-2024 Waterdunen maken de risico’s voor de beheerfase onderdeel van de projectbudget. Daarom maken deze risico’s geen onderdeel meer uit van het provinciale weerstandsvermogen en worden zij niet meer separaat gerapporteerd in de provinciale risicoparagraaf. 

De scope van het project Waterdunen is vastgelegd in het inrichtingsplan (Gedeputeerde Staten, 2009), dat als onderlegger heeft gediend voor het door Provinciale Staten op 1 oktober 2010 vastgestelde inpassingsplan. Als gevolg van grondonderhandelingen en een nadere detaillering richting uitvoering heeft een aantal wijzigingen in de scope plaats gevonden, die in de 1e herziening van het inpassingsplan (PS, 13 december 2013) zijn vastgelegd. In de PS vergadering van 4 november 2016 is de GREX 2017 vastgesteld, waarin de knip tussen uitvoering (GREX) en beheer (provinciale begroting) is geëffectueerd. Op 18 december 2020 is tijdens de PS vergadering de GREX 2021 vastgesteld. Tijdens de PS vergadering van 17 december 2021 is de GREX Waterdunen 2021 afgesloten. Met het resterend financiële kader is een meerjarig projectbudget vastgesteld voor de afronding van de realisatiefase en de nazorgfase van het project. 

Het programma Natuurpakket Westerschelde richt zich op het realiseren van 600 ha estuariene natuur, volgens het Convenant Rijk-Provincie (2005), in lijn met de ontwikkelingsschets 2010. Een centraal beoogd effect is natuurherstel van de Westerschelde. Ook wordt gewerkt aan nevenopgaven zoals landbouwflankerend beleid, de ontwikkeling van het Grenspark Groot Saeftinghe en Landschapspark Zwinstreek en de regionale impulsen voor de gemeenten Hulst en Sluis. 

Inmiddels zijn de projecten Perkpolder, Zwin, Baalhoek, Knuitershoek, Bath en Ossenisse gereed. De projecten Hedwige en Zimmerman zijn in uitvoering. 

Bij natuurontwikkeling duurt het meerdere jaren om definitief vast te kunnen stellen of alle beoogde estuariene natuur ter plaatse is gerealiseerd. Hiervoor zijn monitoringsonderzoeken opgezet. 

• Een politiek/bestuurlijk risico voor het ministerie van Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit en de Provincie is dat de afgesproken 600 ha estuariëne natuur niet wordt gerealiseerd. 
• Er zijn juridische risico’s die de realisatie van projecten in gevaar kunnen brengen, variërend van het niet verkrijgen van  verlengingen van vergunningen, het niet voldoen aan vergunningsvoorwaarden etc.; Op dit moment vraagt de PFAS problematiek veel aandacht.  Onderkend wordt dat de bestuurlijke en maatschappelijke discussie over PFAS groeit en invloed kan hebben op de projectrealisatie. Tegelijkertijd betreft het problematiek die grotendeels buiten de invloedssfeer van de provincie ligt.  
• Er kunnen risico’s optreden met betrekking tot fouten of nalatigheden die verwijtbaar zijn als gevolg waarvan het Rijk toch financiële claims bij de Provincie neerlegt;
• Er zijn risico’s op conflicten tussen stakeholders waardoor de realisatie van het programma in gevaar komt.

• Besluit 7 oktober 2005 Voorstel PS invulling Schelde Estuarium;
• Besluit 30 januari 2006 Convenant Rijk en Provincie Natuurpakket Westerschelde;
• Brief van 8 november 2016 over de voortgang van het Natuurpakket Westerschelde aan PS;
• Brief van 7 september 2017 Nota herijking Natuurpakket Westerschelde aan PS.

In 2012 is Thermphos failliet gegaan. Thermphos was de enige overgebleven fosfor producent in Europa. Het is de eerste en enige locatie ter wereld waar het fosfor(slik) ook echt wordt opgeruimd. Dat blijkt een stuk weerbarstiger dan verwacht.

In 2014 is door Provincie Zeeland en N.V. Zeeland Seaports (ZSP), nu North Sea Port S.E., een deal met curatoren gemaakt. Er is uit de boedel een bedrag ad € 35 miljoen ontvangen voor de fase van veiligstelling van het Thermphos terrein. Dit houdt in het opruimen van de fosfor en het (bereikbare) radioactieve materiaal. Hier tegenover staat dat alle verplichtingen van de curatoren zijn overgenomen. Ten behoeve van de sanering heeft ZSP een dochtermaatschappij opgericht: Van Citters Beheer B.V. (VCB). VCB heeft een projectorganisatie, die de uitvoering van de werkzaamheden aanstuurt.

Voor de uitvoering van de saneringsactiviteiten werd in 2014 een Turnkey-overeenkomst (TKO) met een aannemerscombinatie afgesloten. Daarbij werd afronding voorzien in mei 2016. Door diverse problemen is deze datum ver overschreden. In maart 2017 heeft VCB besloten de TKO te ontbinden en is een nieuw Plan van Aanpak opgesteld, gebaseerd op een totale sanering van het voormalige Thermphos-terrein.

Het kabinet heeft in 2017, naar aanleiding van vragen vanuit Zeeland, besloten een commissie onder leiding van de heer Samsom in te stellen om onderzoek te doen naar de sanering van het Thermphos-terrein en te bezien of en zo, ja welke Rijksbetrokkenheid wenselijk is. Op 30 juni 2017 heeft de commissie haar opdracht ontvangen en die vervolgens vanwege de urgentie die werd gezien in zeer hoog tempo uitgevoerd. Op 23 augustus is het advies van de Commissie Samsom, onder de titel ‘Saneren doe je samen’, aan de Tweede Kamer en de Provincie Zeeland gestuurd.

Als uitvloeisel van het rapport Samsom is in december 2017 door het Rijk, ZSP en de Provincie Zeeland de financiële overeenkomst sanering Thermphos ondertekend. In deze overeenkomst hebben de drie partijen afspraken gemaakt over het ter beschikking stellen van een taakstellend budget van € 129,5 miljoen. In deze overeenkomst is in artikel 5 opgenomen dat financiële tegenvallers en meevallers ten opzichte van het taakstellende budget door Partijen in gelijke delen, namelijk ieder voor 1/3 deel, worden gedeeld. Door ondertekening van de financiële overeenkomst staat de Provincie Zeeland dus voor 1/3 garant voor eventuele tegenvallers, die de risicoreserve van € 17,8 miljoen (als onderdeel van het totale taakstellende budget 129,5 miljoen) te boven gaan, bij de sanering Thermphos. Begin 2018 is de Samenwerkingsovereenkomst tussen de partijen gesloten en zijn de benodigde middelen daadwerkelijk beschikbaar gekomen. Gezien de financiële bijdrage en de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor mee- en tegenvallers zal de Provincie als mede-opdrachtgever moeten sturen op de opdracht voor de sanering, de kosten en de risicobeheersing. Om hieraan invulling te geven worden kwartaalrapportages opgeleverd door VCB. Samen met het Rijk (ministerie van I&W) en ZSP is verdere invulling gegeven aan de eisen die aan deze rapportages worden gesteld en zijn hierover afspraken in de Samenwerkingsovereenkomst opgenomen. VCB levert deze kwartaalrapportages en de stuurgroep ‘Sanering voormalig Thermphos terrein’ stelt de kwartaalrapportages vast, conform de afspraken in de Samenwerkingsovereenkomst.

De Commissie Samsom verwacht - met de nodige voorzichtigheid - dat voor de sanering in totaal € 129,5 mln. benodigd is vanaf 1 april 2017. De Commissie baseert dat bedrag op de base case qua kosten uit het Fakton-rapport, € 106,5 mln., aangevuld met een risicoreserve van € 17,8 mln. en daarbovenop nog de indexering tot en met 2020 van in totaal € 5,2 mln. Het beeld van de commissie is dat hiermee een realistische kostenschatting is gepleegd.  Aan de dekking van deze kosten dragen drie partijen bij: Provincie Zeeland, Rijk, Zeeland Seaports. De verdeling van de bijdragen is door de partijen vastgelegd in de 'financiële overeenkomst sanering Thermphos'.

Er is een risico van budget- en tijdsoverschrijding van de sanering. Indien één van deze of beiden plaatshebben dan zullen er meerkosten optreden. Deze worden dan door de drie financierende partijen ieder voor 1/3 gedragen. De Provincie Zeeland staat op dit moment garant voor een derde van deze optredende meerkosten.

Deze risico’s hebben zich in het saneringsproces niet voorgedaan en is er dus geen sprake geweest van meerkosten voor de financierende partijen. 

De drie financierende partijen hebben op 8 april 2021 geconstateerd dat de sanering is afgerond, en het terrein is gesaneerd conform de Samenwerkingsovereenkomst. De partijen hebben  daarom besloten de Samenweringsovereenkomst te beëindigen. Deze complexe sanering is tot ieders tevredenheid verlopen en door Van Citters Beheer B.V. uitgevoerd binnen planning en budget. North Sea Port kan na het bouwrijp maken van het terrein starten met de heruitgifte van de gesaneerde gronden van het voormalige Thermphos terrein. De planning was dat de sanering eind 2021 zou zijn afgerond met een taakstellend budget van € 129,5 miljoen. Van dit budget resteert nog een batig saldo van € 4,5 miljoen. Volgens afspraak in de samenwerkingsovereenkomst is dit resterende bedrag in gelijke delen verdeeld onder de drie financierende partijen. Dit saldo is verwerkt in de jaarrekening 2020.

De definitieve financiële afwikkeling van het project zal in de loop van 2022 zijn beslag krijgen. Er is namelijk nog een voorziening in de jaarrekening van VCB opgenomen voor de verwerking of afvoer van de laatste reststoffen. North Sea Port en de Provincie zijn een inspanningsverplichting aangegaan om te bezien of deze gecertificeerde stoffen in eigen infrastructurele werken benut kunnen worden. Indien dit het geval is zal de voorziening (deels) vrijvallen en zullen de resterende middelen worden verdeeld tussen North Sea Port en de Provincie. In ieder geval is de voorziening volledig kostendekkend, ook bij eventuele afvoer en storten van de reststoffen. Er kan dus nog alleen een batig saldo ontstaan. Dit eventueel resterend budget zal worden verwerkt in de provinciale jaarrekening. 

Het Rijk, North Sea Port en Provincie Zeeland hebben bij beëindiging van de SOK afgesproken een evaluatie uit te voeren naar de positieve samenwerking tussen alle relevante partijen bij deze sanering. Er zullen hieruit lessen worden getrokken, en de best pratices en positieve ervaringen van partijen kunnen dienen voor mogelijke volgende complexe samenwerkingstrajecten.

• Overeenkomst van oktober 2014 tussen curatoren Thermphos, ZSP en Provincie Zeeland betreffende onder meer de sanering en opruiming van het  bedrijfsterrein van Thermphos en de overdracht van rechten van erfpacht en opstal.
• Overeenkomst van oktober 2014 tussen ZSP en Provincie Zeeland, ter zake van de sanering van het Thermphos-terrein in Vlissingen.
• Op 16 juni 2014 hebben Provinciale Staten besloten geen bedenkingen te hebben tegen de overeenkomsten zoals die toen voorlagen.
• Statenvoorstel beschikbaar stellen van € 1,1 miljoen 18 november 2016.
• Statenvoorstel beschikbaar stellen van € 2,5 miljoen 13 januari 2017.
• Statenvoorstel Plan van Aanpak VCB 21 april 2017.
• Statenvoorstel beschikbaar stellen van € 4,5 miljoen van 9 juni 2017
• Statenvoorstel implementatie van het rapport ‘Saneren doe je samen’ (commissie Samsom)  en de dekking van de provinciale middelen op  3 en 10 november 2017

De provinciale weg Zanddijk- Molendijk (N673) naar Yerseke kent in de huidige vorm ernstige knelpunten op het gebied van verkeersveiligheid, bereikbaarheid en onderhoud. De N673 is gecategoriseerd als gebiedsontsluitingsweg (1 rijstrook per rijrichting, 80km/u) en van groot belang voor de ontsluiting van Yerseke en de (groeiende) bedrijvigheid daar.

De N673 heeft een aantal knelpunten op het gebied van verkeersveiligheid, bereikbaarheid en onderhoud. Op de Zanddijk-Molendijk tussen de rijksweg A58 en de rotonde in Yerseke hebben vanaf 2008 in totaal 72 ongevallen plaats gevonden, waarvan 1 met dodelijke afloop en 12 met letsel. De N673 is op dit moment niet ingericht volgens de Basiskenmerken Wegontwerp van het CROW en de ontwerprichtlijnen behorend bij die functie. De weg en bermen zijn te smal, bochten zijn te krap en op delen is sprake van een te steil talud. In verband met de (on)veiligheid is in september 2019 een maximumsnelheid van 60 km/h ingevoerd.

De N673 is ook een drukke weg: per dag passeren 9.580 (Zanddijk) motorvoertuigen (op basis van de verkeersstromenkaart 2018), waaronder veel vrachtwagens (circa 15%). Volgens de verkeersprognose zal het verkeer tot 2030 groeien tot ca. 12.000 mvt/etm. Dit komt vooral voort uit een verdere uitbreiding van de bedrijventerreinen. Verder is de N673 niet overal meer in beste doen: op meerdere plekken is sprake van scheuren in het wegdek en de fundering. Dit leidt tot hoge onderhoudskosten.

De genoemde knelpunten zijn van dien aard, dat de N673 door Gedeputeerde Staten in 2017 in de top 3 is geplaatst van Zeeuwse wegen die met voorrang moeten worden opgeknapt, om veiligheid, bereikbaarheid en onderhoudssituatie structureel te verbeteren.

De belangrijkste risico's in de definitie- en ontwerpfasen van het project zijn:

• Langdurige onzekerheid over of toekenning van een lagere (of geen) cofinanciering vanuit het Landelijk Verbeterprogramma Overwegen ( LVO) voor de ongelijkvloerse spoorkruising;
•  De berekende bijdragen van derden worden niet geëffectueerd.
•  Extra voorzieningen nodig voor kruising leidingenstraat en/of hoogspanningslijnen;
•  Onvoldoende capaciteit (kwantiteit en kwaliteit) bij projectteam.
•  Kritiek vanuit de omgeving op de plannen en het hebben van andere voorkeuren, wat zich uit in weerstand tegen het project.
• De wijze waarop samenwerkingspartners omgaan met de weerstand in posities in de samenwerking.  

Als belangrijke risico's in de voorbereidings- en uitvoeringsfasen worden nu onderkend:

• Onverwacht aantreffen van en/of schade aan archeologie, cultuurhistorische elementen.
• Natuur (stikstof/PAS), bodemwaarden, bodemverontreiniging (PFas, pesticiden), waterkeringen, kabels en leidingen;
•  Vertraging als gevolg van juridische procedures bij grondverwerving of in planologisch traject;
• Vertraging in besluitvorming waardoor planning realisatie opschuift
• Meerwerkclaims

De mitigerende maatregelen voor deze risico’s zijn onder andere:

• Er zijn diverse gesprekken gevoerd met het LVO over de cofinanciering.
• Er is gestart met het maken van een Samenwerkingsovereenkomst, waarin afspraken worden vastgelegd over bijdragen van derden.
• Voor wat betreft de kruisende leidingenstraat en/of hoogspanningslijnen: nader onderzoek naar dit aspect heeft uitgewezen dat dit risico kan komen te vervallen.
• Voor wat betreft het draagvlak in de omgeving is er extra aandacht besteed aan het communicatietraject in dit project. Daarnaast zal na vaststelling van de ontwerpuitgangspunten met de projectpartners worden gestart met een consultatietraject.
• Met de projectpartners vindt overleg plaats over het ontwerp en de bijbehorende verdeling van verkeer over de diverse wegen.
• Er is gestart met het doen van een voertoets naar Stikstof.
• Er is gestart met het uitvoeren van geluidsberekeningen.
• Er is een QuickScan flora en fauna uitgevoerd.
• Bij de start van de definitiefase is de projectorganisatie opnieuw ingericht en afgestemd op de benodigde capaciteit, adequate rolverdeling en competenties voor de komende fases.
• Bij de overgang naar de Voorbereidingsfase zal er apart aandacht zijn voor de governance van het project. In het Statenvoorstel dat hierbij hoort zal hiertoe een voorstel worden gedaan.
• Vanuit het projectteam is een kwartiermaker/beoogd directeur ingeschakeld om de voorbereiding van de oprichting van een BV te ondersteunen en advies te geven over optimalisaties in het ontwerp.

GS

• Principe definitief plan voor uitvoering van een eerste fase volgens tracé 3c is door GS op 27 september 2017 vastgesteld.
• In 2018 heeft GS besloten fase 1 vooralsnog niet uit te voeren en eerst een verdiepende studie uit te voeren naar de mogelijkheden van een totaaloplossing.
• De eindrapportage van deze verdiepingsstudie is door GS op 21 mei 2019 vastgesteld.
• In september 2019 heeft GS besloten om nog geen voorkeur alternatief vast te stellen maar eerst in overleg te gaan met het ministerie van IenW over cofinanciering door het Rijk.
• Op 3 december 2019 heeft GS besloten dat alternatief Bruin het voorgenomen voorkeursalternatief is en te starten met een informele inspraakprocedure.
• Op 9 juni 2020 heeft GS besloten om aan PS een Startnotitie voor het tracé Roze-Zwart aan te bieden.
• Op 9 november 2021 hebben GS besloten om 1 bestemmingsplanprocedure te volgen

PS

• Beschikbaarstelling voorbereidingskrediet van € 1,1 mln.(PS 10-11-17 € 800.000 en PS 8-6-18 aanvulling met € 300.000).
• PS hebben op 3 juli 2020 een extra Commissie Economie gehouden, om met belanghebbenden in gesprek te gaan.
• PS hebben op 5 februari 2021 besloten een krediet van 8 miljoen  beschikbaar te stellen ten behoeve van benodigde grondaankopen, inclusief opstallen.

In 2021 wordt verder gewerkt aan de zaken die ook in de fasering op zijn genomen. Daarbij zal worden gewerkt volgens het Handboek Projecten en Programma’s, dat door Provinciale Staten is vastgesteld.

Fase 1A

• Definitiefase: oktober 2020 - maart 2021
• Ontwerpfase: oktober 2020 - maart 2021
• Voorbereidingsfase: april 2021 – december 2023 (zonder beroepsprocedures)

Fase 1B

• Definitiefase: oktober 2020 - maart 2021
• Ontwerpfase: oktober 2020 - maart 2021
• Voorbereidingsfase: april 2021 – juni 2022 (zonder beroepsprocedures)

Fase 2

• Definitiefase: oktober 2020- februari 2021
• Ontwerpfase: maart 2021 – februari 2022

De hier opgenomen planning, zoals die ook is voorgelegd aan Provinciale Staten, gaat uit van een besluit door PS op 25 september 2020. PS zal het Statenvoorstel echter later behandelen. Nadat PS een besluit hebben genomen, zullen de consequenties hiervan in de planning moeten worden verwerkt.

Omdat het besluit later was genomen, is de planning aangepast. Op 19 november 2021 hebben GS in een informatiebijeenkomst, voor het laatst een update van de planning aan PS gegeven.
Er is gewerkt aan de definitiefase van het project en de ontwerpfase voor Fase 1a en 1b. 
Daarbij hoort o.a. het actualiseren en verfijnen van de projectraming en het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst met de partners
Tevens is gestart met het verwerven van het benodigde vastgoed. Daarbij is een eerste aankoop gedaan.

De Provinciale weg N290 is een gebiedsontsluitingsweg in Oost Zeeuws-Vlaanderen. Een gebiedsontsluitingsweg (GOW) is in de Nederlandse wegcategorisering een weg met gelijkvloerse kruisingen die is bedoeld om landelijk of stedelijk gebied te ontsluiten. Gebiedsontsluitingswegen verbinden dus gebieden binnen en buiten de bebouwde kom.  De weg sluit aan op de N61 en N62 ten zuiden van Terneuzen en leidt via Zaamslag en Hulst naar de Nederlands-Belgische grens bij Kapellebrug. Het project betreft het deel van de N290 door Kapellebrug en heet de Gentsevaart. De Gentsevaart gaat door de bebouwde kom en noemen we daarom ook wel de Traverse Kapellebrug.

De Gentsevaart is aan het einde van zijn levensduur en daarom aan vervanging toe. Om die reden komt er een nieuwe weg op de bestaande plaats. We maken hierbij meteen gebruik van de mogelijkheid om de verkeerssituatie in Kapellebrug aan te pakken. De Gentsevaart is een drukke weg door Kapellebrug met veel woningen en bedrijven langs beide kanten. Door de verkeersdrukte en het vrachtverkeer ervaren bewoners in de omgeving hinder. Daarnaast zijn er onveilige situaties voor vooral fietsers en voetgangers. Met een nieuw ontwerp van de weg zetten we in op verbetering van de verkeersveiligheid. Tegelijk beperken we hinder zonder dat dit ten koste gaat van de doorstroming. Bovendien zullen de herstelwerkzaamheden bijdragen aan de leefbaarheid in Kapellebrug. 

In de tweede helft van 2021 is een brede risico inventarisatie gehouden. Dit houdt in dat alle risico’s die kunnen ontstaan, genoteerd worden. De risico’s zijn vervolgens vastgelegd in het risicomanagementsysteem NARIS en worden tijdens de looptijd van het project steeds bijgewerkt.

De belangrijkste risico’s van het project in de huidige projectfase zijn:

• Stijgende prijzen die ervoor zorgen dat de voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden duurder wordt dan verwacht. De Provincie kan stijgende prijzen nauwelijks beïnvloeden. Daar waar kostenbesparingen mogelijk zijn, worden de mogelijkheden benut.
• De aanpassing van de ondergrondse infrastructuur (riool, kabels en leidingen) kost meer tijd, waardoor de reconstructie later kan starten dan gepland. Over het werk van de netbeheerders en de gemeente aan de kabels en leidingen heeft de Provincie geen controle. We zetten daarom in op een nauwe samenwerking met partners om zo de werkzaamheden op elkaar af te stemmen.
• Het niet (volledig) kunnen doorvoeren van verbeteringen in het ontwerp door de beperkte beschikbare ruimte. Bij het opstellen van het definitief ontwerp is de beperkte beschikbare ruimte een grote uitdaging. Bij het verbeteren van het verkeerskundige ontwerp worden daarom verschillende oplossingen in kaart gebracht. We maken een afweging om tot de beste oplossing te komen. 

• PS besluit 29 mei 2020: Vaststellen "Voorjaarsnota 2020" en daarmee project N290 Traverse Kapellebrug benoemen als groot project en het beschikbaar stellen van een krediet van € 5,6 miljoen (inclusief € 0,6 miljoen voor het eventueel aantrekken van benodigde capaciteit).
• PS besluit 23 juli 2021: Instemmen met de startnotitie "Reconstructie Traverse Kapellebrug N290" en het tegelijk doorlopen van zowel de definitie- als de ontwerpfase.

In 2021 zijn de volgende acties uitgevoerd:

• Een intern projectteam is in werking. De competenties en het vermogen van het team zijn afgestemd om de definitie- en ontwerpfase in 2022 af te kunnen maken.
• Een extern bureau is gestart met een onderzoek naar de mogelijkheid om een tunnel voor fietsers en voetgangers aan te leggen ter hoogte van de Roskamstraat. Dit na een brief van de Dorpsraad van Sint Jansteen en de behandeling van de startnotitie in de Commissie Economie van 2 juli 2021. In het belang van dat onderzoek hebben we een verkeerstelling uitgevoerd. Een verkeerstelling is een onderzoek om inzicht te krijgen in het verkeer, in de hoeveelheid verkeer, de verdeling en de gereden snelheid. In het investeringskrediet is geen rekening gehouden met de aanleg van een tunnel.
• Het definitief ontwerp is in 2021 nog niet gereed. Een landmeetkundige inmeting en opname zijn uitgevoerd voor het definitief ontwerp. De situatie is hierdoor nauwkeuring in 3D in kaart gebracht. De gegevens uit deze metingen worden gebruikt om het verkeerskundig ontwerp in te passen in de huidige situatie.
• We hebben gesprekken gevoerd met diverse betrokken partijen. Daarnaast hebben we verschillende zaken afgestemd met de verkeerscommissie van de gemeente Hulst. Samen met de gemeente Hulst is op 3 februari 2022 een informatiebijeenkomst georganiseerd voor bewoners en belanghebbenden.
• De netbeheerders hebben aangegeven dat het ongeveer anderhalf jaar duurt om de kabels en leidingen aan te passen. Dit geldt vanaf het moment dat er een definitief ontwerp beschikbaar is.
• Meer informatie over het project is terug te vinden op de website www.zeeland.nl/kapellebrug
• Met het Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) is gekeken naar mogelijke koppelkansen over duurzaamheid en klimaatadaptatie. Dit verslag wordt verwacht in Q1-2022.

We merken allemaal dat het weer extremer wordt. Langdurige droogte en hevige hoosbuien komen steeds vaker voor. Zoet water is daardoor niet altijd voorradig op het moment dat je het nodig hebt. Boeren en fruittelers merken dit direct bij de teelt van hun gewassen. Ook natuurgebieden hebben steeds vaker last van droogte of wateroverlast. Daar willen we wat aan doen. In het Zeeuws Deltaplan werkten tal van partijen samen om ervoor te zorgen dat vraag en aanbod van zoet water meer in balans komen.

Positie zoet water binnen het Deltaprogramma
Zoet water heeft ook landelijk de aandacht. Binnen Deltaprogramma van de Deltacommissaris, worden diverse maatregelen uitgewerkt om ervoor te zorgen dat Nederland ook in de toekomst over voldoende zoetwater blijft beschikken, ook in droge perioden. Landelijk is er o.a. veel aandacht voor de verdeling van zoet rivierwater. Zo lopen er onderzoekstrajecten van de waterschappen en Rijkswaterstaat in de Zuidwestelijke Delta (o.a. om in de regionale watersystemen meer water vast te houden).

Situatie in Zeeland
Vergeleken met andere regio’s heeft onze provincie slechts zeer beperkt eigen aanvoer van zoet water. Voor een groot deel zijn we aangewezen op regenwater. Daarnaast is verzilting een specifiek aandachtspunt.
Voor Zeeland kijken we daarom ook naar andere maatregelen. En werken we aan een eigen traject om te zorgen voor een robuuste zoetwatersituatie. Dat begon al in 2014 met de Proeftuin Zoet Water: een projectenprogramma met een innovatief onderzoekend karakter, gericht op zelfvoorziening. Daarnaast lopen er nog veel meer pilots en onderzoekstrajecten. Binnen het Zeeuws Deltaplan Zoet Water (vanaf nu: ZDZW) willen we die trajecten samenbrengen en resultaten delen. Met het project wordt uitvoering gegeven aan de Klimaatadaptatiestrategie van Zeeland ten aanzien van het specifieke onderdeel zoet water. 

Doel van het Zeeuws Deltaplan Zoet Water is om Zeeland in 2050 weerbaar te maken tegen zoetwatertekorten . Die ambitie is voor heel Nederland in september 2019 is bepaald in het Bestuurlijk Platform Zoet Water (BPZ). De actuele zoetwatersituatie, die door autonome ontwikkelingen van zeespiegelstijging en klimaatverandering onder druk staat, zal via een actieve aanpak bestendigd en zo mogelijk verbeterd moeten worden.
Naar verwachting zal de hoeveelheid neerslag op jaarbasis toenemen en groter zijn dan de totale vraag. Dat geeft hoop dat we de Zeeuwse zoetwatersituatie stabiel kunnen houden . Er is daarbij echter wel sprake van grote lokale verschillen.  Per gebied liggen er specifieke kansen en aanpakken. Efficiënter omgaan met water kan immers op meerdere manieren, waarbij je kijkt naar vraag en aanbod. De oplossing kan liggen in technische aanpassingen van het watersysteem, maar ook in sociaal-economische transities, teeltaanpassingen of innovatief en ruimtegebruik. We streven ernaar om het innovatieperspectief en de veerkracht bij gebruikers van zoet water te vergroten.

Via een actieve aanpak wil Provincie Zeeland vraag en aanbod van zoet water meer in balans brengen, vooral in het landelijk gebied. Het Zeeuws Deltaplan Zoet Water moet daarbij helpen. Er zijn zoveel mogelijk initiatieven en onderzoeken in beeld gebracht. De inzichten, opgaven en kansen die daarbij naar boven kwamen, is in 2021 beschreven in een kadernotitie.

Deze kadernotitie was vooral richtinggevend en besprak de belangrijkste issues en keuzes: welke richting lijkt het op te gaan, welke aanpak lijkt nu haalbaar en wat niet? De kadernotitie kwam tot stand in samenwerking met Waterschap Scheldestromen, gemeenten, ZLTO, ZAJK, natuur- en milieuorganisaties, bedrijven en kennisinstellingen.

Na deze consultatieronde is de kadernotitie vervolgens bijgesteld en op 21 mei 2021 besproken in de commissie Ruimte. De gekozen strategie, vastgelegd in de kadernotitie, heeft de basis gelegd voor het opgestelde ZD ZW en bestaat uit:

• Een verkenningenkaart voor regionale watergebruikers: een gebiedsspecifiek overzicht (zo mogelijk op kaart vastgelegd) van perspectiefvolle maatregelen; een eerste versie van de verkenningenkaart is zomer 2020 als tussenresultaat opgeleverd;
• Een breed gedragen strategie (leidende principes) om Zeeland nu en in 2050 weerbaar te maken tegen zoetwatertekorten;
• Een uitvoeringsprogramma op hoofdlijnen voor betrokken partijen voor de periode 2022-2027;
• Een subsidieprogramma, gericht op de uitvoering van perspectiefvolle maatregelen.

Voor de uitvoering van het zoetwatermaatregelenpakket Zuid Westelijke Delta is, via de voorjaarsnota 2021, meerjarig budget beschikbaar gesteld voor de periode vanaf 2022 voor een totaalbedrag van € 5,9 miljoen en € 0,7 miljoen uitvoeringscapaciteit. 

Binnen het project zijn risico’s vastgesteld ten aanzien van het opstellen van het ZDZW en aansluitend, de uitvoering van dit plan. De risico’s met betrekking tot het opstellen van het ZDZW, zijn met het vaststellen van dit plan grotendeels opgelost; resterende risico’s zijn vastgelegd in de déchargeverklaring. De risico’s die, tijdens het opstellen van het ZDZW, al voor de uitvoering zijn onderkend, zijn ook vastgelegd in deze déchargeverklaring.

• Motie PS “Deltaplan Zoetwater” d.d. 10-11-2017
• PS besluit “Zomernota 2019 Samen verschil maken in Zeeuwse opgaven” d.d. 15-11-2019: Zeeuws Deltaplan Zoet Water benoemd als groot project.
• Op 29 mei 2020 hebben Provinciale Staten op basis van de “Startnotitie Zeeuws Deltaplan Zoet Water” tot de start van dit grote project besloten en afsluiting van de initiatieffase.
• Op 25 september 2020 hebben Provinciale Staten ingestemd met de afronding van de definitiefase van het project en de overgang naar de onderzoek- en planvormingsfase.
• Op 21 mei 2021 is de kadernotitie behandeld in de Commissie Ruimte.
• Op 17 september 2021 is het ZDZW behandeld in de Commissie Ruimte.
• Op 17 december 2021 hebben Provinciale Staten het ZDZW vastgesteld. In deze PS vergadering is ook een amendement  (CDA, SPG en ProZeeland) aangenomen  waarmee PS de optie van externe aanvoer van zoet water in beeld willen blijven houden, naast alle andere opties voor betere beschikbaarheid van zoet water. Dat vraagt blijvende aandacht om kansen te verzilveren voor natuur en landbouw en varianten verder te onderzoeken op economische en financiële haalbaarheid.              

Het project is met het vaststellen van het ZD ZW ook de volgende fase, de nazorgfase,  ingegaan. In deze nazorgfase wordt begin 2022 een déchargeverklaring opgesteld, waarmee de projectleider, ambtelijk - en bestuurlijk opdrachtgever formeel afstand doen van het project en het projectresultaat wordt overgedragen aan de beheerder. Het projectresultaat is daarmee geaccepteerd en het project is daarmee formeel beëindigd. Daarnaast wordt in deze fase geëvalueerd hoe het project is verlopen op de beheeraspecten en de mate waarin de afspraken uit de beslisdocumenten daadwerkelijk zijn nagekomen. De verwachting is dat bovenstaande eind januari 2022 zal zijn afgerond waarmee het project dan is beëindigd en zal worden gearchiveerd.

Bij het Waterschap Scheldestromen is het ZDZW behandeld in het Dagelijks Bestuur en de Commissie Waterbeheer op 28 september 2021. De Algemene Vergadering van het Waterschap Scheldestromen heeft inmiddels met het plan ingestemd in haar vergadering van 6 oktober 2021.